Geen onderscheid tussen mannen en vrouwen

Deze boekrecensie van ds. Reinder Bruinsma werd eerder gepubliceerd in Advent 2 van 2015 (pagina 32-33). U kunt Ministry, Mission and Ordination gratis downloaden. 

Dr. Tom de Bruin, de auteur van het boek Ministry, Mission and Ordination, heeft de Adventkerk een grote dienst bewezen. Hij vat helder samen wat de consensus is van de leiders van de Europese kerk over de inzegening van vrou- welijke predikanten. Mannen en vrouwen mogen dezelfde ambten bekleden.

Op verzoek van het wereldhoofdkantoor van de kerk werd wereldwijd bijbels onderzoek gedaan naar het thema ‘inzegening’ in het algemeen en die van vrouwelijke predikanten in het bijzonder. In alle werelddelen werden commissies opgericht om dit onderwerp te bestuderen. De toenmalige Europese voorzitter, dr. Bertil Wiklander, nam het voortouw door een uitermate gedetailleerde studie voor te leggen aan de commissie in Europa. Deze lijvige studie verwoordde hoe kerkleiders in dit deel van de wereld over deze thematiek denken. Het was de Europese bijdrage aan de internationale discussie.

Handzaam en leesbaar

Het probleem van een dergelijke monumentale en nogal technische studie is dat er maar weinigen zijn die deze van A tot Z gaan lezen. Vandaar dat het Europese hoofdkantoor dr. Tom de Bruin vroeg een samenvatting te schrijven. Dat heeft hij gedaan in de vorm van een handzaam en gemakkelijk leesbaar boekje van ca. 130 bladzijden. Hoewel de inhoud van dit boekje gebaseerd is op het werk van de Europese onderzoekscommissie, staat met recht de naam van De Bruin op de cover –
want het is een heel creatief eigen werkstuk waaraan geen recht zou worden gedaan als je het simpelweg een samenvatting van het genoemde rapport zou noemen.

Bijbelse papieren

Allereerst komt het onderwerp van de inzegening als zodanig aan de orde. Heeft de inzegeningspraktijk die we in de Adventkerk (en in andere christelijke kerken) aantreffen wel zulke sterke bijbelse papieren? Bij een analyse van de relevante teksten in het Oude en het Nieuwe Testament blijkt dat het daarin meestal niet gaat om situaties die met de inzegening (Engels: ordination) van predikanten en andere ambtsdragers vergeleken kunnen worden. Het inzegeningsmodel dat de Adventkerk kent, is vooral gebaseerd op ontwikkelingen in na-bijbelse tijden, en heeft in bepaalde opzichten meer wortels in de katholieke sacramentsleer dan in de tekst van de Bijbel.

Geen onderscheid verdedigbaar

Het tweede hoofdthema van het boek is de kwestie of vrouwen dezelfde positie mogen hebben in de kerk als mannen. Mogen mannen en vrouwen dezelfde ambten bekleden? Zou wat het ‘inzegenen’ van personen betreft elk onderscheid naar geslacht moeten worden afgeschaft? Het antwoord op beide vragen is – ook na grondig naar de teksten te hebben gekeken die op het eerste gezicht schijnen te suggereren dat de man ‘het hoofd’ is van de vrouw en dus meer gezag heeft – een volmondig: ‘Ja.’ In de Bijbel zien we een weerspiegeling van de sociale en culturele omstandigheden van de tijd van de schrijvers. Maar de fundamentele boodschap is dat er, zeker in het kader van de zendingstaak van de kerk en gezien de nadruk op het priesterschap van alle gelovigen, geen onderscheid mag worden gemaakt tussen de bevoegdheden van mannen en vrouwen.

Uit de impasse

Aan het einde van het boek volgen enkele aanbevelingen die kunnen helpen om de ernstige impasse die de discussie over het inzegenen van vrouwen heeft veroorzaakt, te doorbreken. De Bruin pleit voor een meer bijbelse benadering van het vraagstuk, waardoor het begrip ‘inzegening’ een bredere interpretatie krijgt en niet zo specifiek wordt gekoppeld aan enkele ambten, en dat het inzegeningritueel wordt afgezwakt. In ieder geval zou de nadruk veel meer moeten liggen op het vragen om een zegen voor het vervullen van een specifieke taak dan op een soort sacrale handeling die een beperkte groep mensen bepaalde kerkelijke bevoegdheden geeft.